فرق جمهوری و دموکراسی چیست؟

تعریف جمهوری

جمهوری نظامی است که در آن قدرت عالی در دست مردم و نمایندگان منتخب قرار دارد، بدون پادشاه یا ارثی بودن. تمرکز روی قانون اساسی است که اصول ثابت مانند حقوق بشر را تضمین می‌کند. طبق تعریف ارسطو، جمهوری بر اساس فضیلت و حقیقت اداره می‌شود، نه تمایلات شخصی. مثلاً در جمهوری، دادگاه عالی می‌تواند قوانین اکثریت را اگر مخالف قانون اساسی باشد، باطل کند.

تعریف دموکراسی

دموکراسی به معنای حکومت مردم است که می‌تواند مستقیم (رای‌گیری عمومی برای هر قانون) یا غیرمستقیم (انتخاب نمایندگان) باشد. در آن، اکثریت تصمیم می‌گیرد و قانون چیزی است که مردم می‌خواهند. ارسطو آن را حکومتی می‌داند که بر اساس خواسته‌های اکثریت پیش می‌رود، بدون اصول ثابت خارجی. یونان باستان نمونه دموکراسی مستقیم بود که شهروندان مستقیماً در مجمع شرکت می‌کردند.

تفاوت در منبع قدرت

در جمهوری، قدرت از مردم می‌آید اما توسط قانون اساسی محدود است تا از سوءاستفاده جلوگیری شود. دموکراسی منبع قدرت را مستقیم مردم می‌داند، بدون محدودیت خارجی. این تفاوت باعث می‌شود جمهوری پایدارتر باشد، زیرا اکثریت نمی‌تواند حقوق اقلیت را پایمال کند.

تفاوت در تصمیم‌گیری

دموکراسی اجازه تصمیم‌گیری مستقیم یا از طریق نمایندگان را می‌دهد، اما جمهوری همیشه غیرمستقیم است و نمایندگان باید به قانون اساسی وفادار باشند. در دموکراسی، رای اکثریت قانون است، اما در جمهوری، حتی اکثریت نمی‌تواند اصول اساسی را تغییر دهد مگر با فرآیند پیچیده.

تفاوت در حفاظت حقوق

جمهوری بر حفاظت حقوق اقلیت تأکید دارد و قانون اساسی مانند سپری عمل می‌کند. دموکراسی ممکن است به "استبداد اکثریت" منجر شود، جایی که اقلیت نادیده گرفته می‌شود. مثلاً در جمهوری اسلامی، قوانین با قرآن تطبیق می‌شود، در حالی که دموکراسی سکولار نسبت به مذهب بی‌تفاوت است.