انواع رژیم غذایی (types of diets)

مقدمه

رژیم های غذایی انواع مختلفی دارند و همه ی آن ها بر پایه ی سلامت نیستند. برخی از افراد به دلایل مختلف از جمله عادات بد غذایی یا عجله برای کاهش یا افزایش وزن سریع از این رژیم ها استفاده می کنند که اصطلاحا به این رژیم ها رژیم غذایی ناسالم یا رژیم غذایی غربی می گویند. متخصصین تغذیه اکثر این رژیم ها را بد و مضر تلقی کرده و معتقد هستند این رژیم های غذایی در دراز مدت مشکلات عدیده ای را در روند سلامتی فرد ایجاد می کند. در اکثر مواقع رژیم های غذایی سریع یا مد روز از این قبیل رژیم ها هستند. در ادامه برخی از رژیم های غذایی دنیا را معرفی کرده و فواید و مزایای هر کدام را به تفکیک بررسی می کنیم.

انواع رژیم های غذایی

رژیم های غذایی انواع مختلفی دارند همانطور که گفته شد برخی از این رژیم ها سالم هستند و متخصصین تغذیه آن ها را تایید میکنند اما برخی از این رژیم ها ناسالم هستند و متخصصین تغذیه آن ها را توصیه نمی کنند در جدول زیر انواع رژیم غذایی نام برده شده است.

جدول انواع رژیم غذایی

1- رژیم های غذایی مذهبی و اعتقادی

برخی از افراد غذای مصرفی خود را تحت تأثیر باورهای مذهبی، معنوی یا فلسفی انجام می دهند. این رژیم ها به شرح زیر می باشد:

جهت مطالعه بیشتر در مورد رژیم هندو می توانید به مقاله رژیم غذایی هندو+ویژگی ها، فواید و معرفی غذاهای رژیم غذایی هندو مراجعه فرمایید.

جهت مطالعه بیشتر در مورد رژیم بودایی می توانید به مقاله رژیم غذایی بودایی+اصول،قواعد و معرفی غذاهای رژیم غذایی بودایی مراجعه فرمایید.

جهت مطالعه بیشتر در مورد رژیم جین می توانید به مقاله رژیم غذایی جین+ویژگی ها، فواید و معرفی غذاهای رژیم غذایی جین مراجعه فرمایید.

جهت مطالعه بیشتر در مورد رژیم کوشر می توانید به مقاله رژیم غذایی کوشر+ اصول، قواعد و معرفی غذاهای رژیم غذایی کوشر مراجعه فرمایید.

2- رژیم های غذایی با دلایل پزشکی

انتخاب‌های غذایی افراد گاهی اوقات تحت تأثیر عدم تحمل برخی مواد غذایی یا آلرژی به انواع خاصی از غذا قرار می‌گیرد. این رژیم ها به شرح زیر می باشد:

-  رژیم غذایی دش:

• رژیم غذایی dash که مخفف «رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون بالا» است، یک الگوی غذایی است که بر کاهش فشار خون و بهبود سلامت کلی تمرکز دارد.

-رژیم غذایی بدون گلوتن:

• رژیم غذایی بدون گلوتن شامل اجتناب از غذاهایی است که حاوی پروتئین گلوتن هستند، که در درجه اول در گندم، جو و چاودار یافت می‌شود.

-رژیم غذایی فودمپ:

• رژیم غذایی fodmap یک برنامه غذایی کوتاه مدت است که انواع خاصی از کربوهیدرات‌ها را محدود می‌کند تا به مدیریت علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (ibs) و سایر مشکلات گوارشی کمک کند.

- رژیم غذایی عنصری:

• رژیم غذایی عنصری یا المنتال (elemental) نوعی رژیم غذایی است که در آن مواد مغذی به صورت ساده‌ترین واحدهای خود ارائه می‌شوند. این رژیم غذایی به شکل مایع یا پودر می باشد و معمولاً برای افرادی با مشکلات گوارشی یا التهابی که نیاز به مواد غذایی با هضم آسان دارند، تجویز می‌شود.

رژیم غذای کتوژنیک:

رژیم کتوژنیک که اغلب رژیم کتو نامیده می‌شود، یک رژیم غذایی با کربوهیدرات بسیار کم، چربی بالا و پروتئین متوسط است. برای اطلاعت بیشتر درباره این رژیم غذایی به مقاله رژیم غذایی کتوژنیک چیست+مضرات و معایب مراجعه فرمایید.

3- رژیم های غذایی سم زدایی

رژیم هایی که شامل عدم مصرف مواد مضر یا رژیم هایی که منجرب دفع یکسری مواد بی فایده یا مضر می شوند. این رژیم های غذایی به شرح زیر هستند:

4- رژیم های غذایی مد روز

این رژیم برای مدت کوتاهی بین مردم محبوب می شود بدون آنکه توصیه های غذایی استانداردی داشته باشد و معمولا به منظور تبلیغ نوید کاهش وزن سریع و غیر منطقی یا بهبود بی معنی سلامت را می دهد و انواع مختلفی دارد که به شرح زیر می باشد:

- رژیم غذایی خاص:

• رژیم غذایی خاص به برنامه غذایی گفته می شود که برای یک هدف خاص مانند کاهش وزن، مدیریت یک بیماری، بهبود سلامتی و ... طراحی شده است

- رژیم غذایی مایع:

• این رژیم شامل مصرف غذا و نوشیدنی‌ها به شکل مایع است، که هم به عنوان یک اقدام موقت به دلایل پزشکی و همچنین یک استراتژی کاهش وزن استفاده می شود.

- رژیم های غذایی کم کربوهیدرات / پر چرب:

• در این رژیم غذاییی مصرف کربوهیدرات را محدود کرده و بر چربی به عنوان منبع اصلی انرژی تأکید می شود.

رژیم های غذایی پر کربوهیدرات / کم چرب:

• در این رژیم غذایی مصرف چربی ها را محدود کرده و بر انواع کربوهیدرات ها به عنوان منبع اصلی انرژی تأکید می شود.

رژیم غذایی سم زدایی:

• رژیم سم‌زدایی که با نام رژیم سم‌زدایی نیز شناخته می‌شود، یک برنامه غذایی کوتاه‌مدت است که با هدف حذف سموم از بدن، به طور بالقوه بهبود سلامت و کاهش وزن انجام می‌شود.

رژیم فستینگ:

• رژیم‌های روزه‌داری که اغلب به عنوان روزه‌داری متناوب شناخته می‌شوند، شامل چرخه‌ای بین دوره‌های غذا خوردن و روزه‌داری داوطلبانه در یک برنامه منظم هستند. جهت مطالعه بیشتر میتوانید به مقاله رژیم غذایی فستینگ چیست +راهنمای جامع روزه داری متناوب مراجعه فرمایید.

  
  

  
  

5- رژیم های غذایی کنترل کالری و وزن

برخی از افراد تمایل به کاهش و یا حفظ وزن خود دارند که بر اساس نیاز خود یکی از رژیم های کنترل وزن را انتخاب می کنند. که به شرح زیر می باشد:

6- رژیم های غذایی کرش

رژیم های غذایی بسیار کم کالری برای لاغری و کاهش وزن های بسیار سریع استفاده می شوند. که به شرح زیر می باشد:

7- رژیم های غذایی گیاه خواری

در این رژیم گوشت حیوانات حذف می شود همچنین این رژیم غذاهایی که شامل فرآرده های جانبی کشتار حیوانات هستند مانند پنیر، ژلاتین مشتق شده از حیوانات و غیره را نیز حذف می کند. که به شرح زیر می باشد:

8- رژیم های غذایی نیمه گیاه خواری

در این رژیم غذایی گاهی اوقات گوشت مصرف می شود به این نوع رژیم های غذایی عمدتا انعطاف پذیر، تقلیل گرا یا دمیتریایی گفته می شود. در بعضی مواقع این رژیم های غذایی به صورت متمایز از هم عمل می کنند مثلا در بعضی مواقع گوشت قرمز کاملا حذف می شود اما در بعضی موارد مصرف به ندرت آن مانعی ندارد که این رژیم ها به شرح زیر می باشند:

9-   سایر رژیم های غذایی

انواع دیگری از رژیم های لاغری که جز دسته های بالا قرار نگرفته اند به شرح زیر می باشند هر کدام از رژیم های نامبرده شده به گونه ای باعث کاهش وزن و لاغری می شوند

. رژیم غذایی قلیایی: اجتناب از مصرف غذاهای اسیدی(غذاهایی با ph پایین) مثل کافئین، الکل، لبنیات، قارچ ها، غلات، گوشت، شکر. طرفداران این رژیم معتقدند این رژیم برای سلامتی مفید است اما منتقدان بر این باورند که این استدلال ها فاقد پایه ی علمی است.

. رژیم غذایی ماکروبیوتیک: اصلی رژیم‌های غذایی ماکروبیوتیک کاهش مصرف محصولات حیوانی، خوردن غذاهای محلیِ فصل و مصرف متعادل وعده‌های غذایی است.

. رژیم غذایی اقلیمی: این گروه حامی سرسخت مصرف غذاهای ارگانیک هستند و به جای غذاهای تولید شده به روش صنعتی  غذاهای ارگانیک دارای گواهی نامه را مصرف می کنند.

. رژیم غذایی تمیز خوری یا سالم خوری:  تمرکز بر مصرف غذاهای فاقد مواد نگهدارنده و ترکیب پروتئین های بدون چربی با کربوهیدرات های پیچیده.

. جرسون درمانی: این رژیم نوعی طب جایگزین است کم نمک، کم چرب و گیاهی بوده و شامل مصرف مکمل های خاص می شود.

. رژیم غذایی گراهام: این رژیم غذایی گیاهی و پر فیبر است و در آن مصرف آرد گندم کامل را ترویج می کند اما مصرف الکل و کافئین را منع می کند این رژیم توسط سیلوستر گراهام ترویج شد.

. رژیم یونجه: یک رژیم غذایی ترکیبی است توسط ویلیام هاوارد توسعه پیدا کرده است. غذاها را به گروه های مختلف تقسیم کرده است مصرف پروتئین ها و کربوهیدرات ها را در یک وعده غذایی منع کرده است.

. رژیم غذایی با پروتئین بالا: در این رژیم غذایی مقادیر زیادی پروتئین مصرف می شود هدف از مصرف پروتئین در این رژیم عضله سازی می باشد نباید با رژیم کم کربوهیدرات که هدف آن کاهش وزن است اشتباه گرفته شود.

. رژیم غذایی با پسماند بالا: رژیمی است که حاوی مقادیر زیادی فیبر غذایی است و به منظور افزایش حجم مدفوع و بهبود حرکات روده طراحی شده است.

. رژیم غذایی اینویت: به رژیم سنتی مردمان اینوئیت، بومیان مناطق قطبی مانند آلاسکا، کانادا و گرینلند، اشاره دارد. این رژیم عمدتاً بر پایه غذاهای حیوانی با چربی و پروتئین بالا است، زیرا دسترسی به گیاهان در این مناطق محدود است.

. رژیم غذایی جنی گریک: این رژیم توسط  جنی کریگ و همسرش در استرالیا بنیان‌گذاری شد که یک برنامه کاهش وزن تجاری است که تمرکز آن بر روی مصرف وعده های غذایی آماده اما کنترل شده از نظر کالری همراه با مشاوره و حمایت شخصی است.

. رژیم غذایی لوکاور: بر مصرف غذاهایی تأکید داردکه به صورت محلی تولید شده اند (160 تا 240 کیلومتری ازمحل زندگی فرد). هدف این رژیم کاهش تأثیرات کربن ناشی از حمل و نقل غذا، حمایت از اقتصاد محلی و مصرف غذاهای تازه تر و و فصلی است.

. رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین: رژیم غذایی است که قند خون را به آرامی افزایش می دهد که به کنترل قند خون، کاهش اشتها و مدیریت وزن کمک میکند.

. رژیم غذایی کم پروتئین: مصرف پروتئین را در مقایسه با رژیم غذایی استاندارد محدود کرده است. معمولا برای افراد با شرایط پزشکی خاص مانند بیماری های کلیوی یا کبدی توصیه می شود.

. رژیم غذایی کم سدیم: در این رژیم مصرف سدیم ( نمک) محدود می شود برای کنترل بیماری هایی مثل فشار خون بالا، بیماری های قلبی، بیماری های کلیوی یا احتباس ممایعات توصیه می شود.

. رژیم غذایی کم سولفور: مصرف غذاهای حاوی گوگرد یا ترکیبات گوگرد دار را محدود می کند برای افرادی که مشکلات گوارشی، حساسیت های متابولیکی، یا بیماری های خاص مرتبط با متابولیسم گوگرد مبتلا هستند توصیه می شود.

. رژیم مدیترانه ای: رژیم مدیترانه ای از سبک تغذیه سنتی کشورهای حاشیه دریای مدیترانه مانند یونان، ایتالیا و اسپانیا الهام گرفته شده است وبیش تر برای مصرف غذاهای کامل و کم پردازش تمرکز دارد و برای سلامت قلب و مدیریت وزن و کاهش خطر بیماری های مزمن مفید است.

. رژیم غذایی mind : ترکیبی از رژیم مدیترانه ای و دش است برای ارتقا سلامت مغز و کاهش بیماری های نورودژنراتی مانند آلزایمر طراحی شده است در این رژیم غذایی غذاهای ناسالم برای مغز محدود می شود.

. رژیم غذایی مونتیگنات: این رژیم غذایی کم کربوهیدرات با پروتئین بالاست و در یک دوره در اروپا  محبوبیت پیدا کرده است. این رژیم توسط میشل مونتیگناک مدیر اجرایی صنعت داروسازی فرانسه که در جوانی با مشکل اضافه وزن مواجه بود طراحی شده است.

. رژیم غذایی قارچی: این رژیم به الگوهای غذایی مختلفی اشاره دارد که در آن قارچ ها عضو کلیدی این الگوهای غذایی هستند زیرا قارچ ها کم کالری، مغذی و برای سلامت مفید هستند.

. رژیم غذایی کالری منفی: این رژیم غذاهاییی را توصیه می کند که ادعا می شودکالری مورد نیاز برای هضم آن ها بیشتر از کالری است که مصرف می کند.

رژیم غذایی اوکیناوا: از الگوی غذایی مردم اوکیناوا در ژاپن الهام گرفته شده  این رژیم غذایی بر مصرف غذاهایی با کالری کم، غنی از مواد مغذی با تأکید بر گیاه خواری تمرکز دارد و با سبک زندگی سالم و فعالیت بدنی همراه است.

. رژیم غذایی همه چیز خواری: در این رژیم غذایی طیف وسیعی از مواد غذایی از جمله حیوانی و گیاهی وجود دارد همچنین در این رژیممیتوان از انواع ریزمغذی ها و درشت مغذی های نیز استفاده کرد.

. رژیم غذایی ارگانیک: این رژیم مصرف غذاهایی را توصیه می کند که به روش ارگانیک تولید شده باشند.

. رژیم غذایی زندان یا نان زندان: این غذا به‌گونه‌ای طراحی شده که مغذی اما عمداً بی‌مزه و غیرجذاب باشد و به‌عنوان ابزاری برای مدیریت رفتار زندانیان استفاده می‌شود.

. رژیم غذایی خام خواری: این رژیم غذای به مصرف  غذاهای خام، نپخته و فرآوری‌نشده توصیه دارد.

. رژیم غذایی شنگر لا: این رژیم توسط ست رابرتس روانشناس و استاد دانشگاه در چین و کالیفرنیا طراحی شده است. بر اساس نظریه نقطه تنظیم وزن عمل می کند. که با مصرف کالری های بی طعم می توان اشتها را سرکوب کرد و بدون نیاز به محدودیت غذایی و ورزش وزن را کاهش می دهد.

. رژیم اسلیمینگ ورلد: یک برنامه کاهش وزن تجاری است. توسط مارگارت مایلز برامول تأسیس شده است. در بریتانیا و ایرلند محبوبیت دارد. این رژیم بر کاهش وزن پایدار از طریق تغییرات سبک زندگی، بدون شمارش کالری دقیق یا حذف کامل گروه‌های غذایی، تمرکز دارد. و به دلیل انعطاف‌پذیری، حمایت گروهی و تأکید بر غذاهای سیرکننده و کم‌چرب شناخته شده است.

. اسمارت فور لایف: یک برنامه کاهش وزن تجاری است. توسط دکتر ساسون مولاوی، پزشک متخصص اورژانس، تأسیس شد.  به مصرف غذاهای جایگزین وعده‌های غذایی (مانند کوکی‌های کم‌کالری) برای کاهش وزن سریع و بهبود سلامت کلی توصیه می کند.

. رژیم غذایی سونوما: الهام‌گرفته از رژیم مدیترانه‌ای است. توسط دکتر کانی گاترزن، متخصص تغذیه، طراحی شده است. این رژیم از فرهنگ غذایی دره سونوما در کالیفرنیا (منطقه‌ای معروف به شراب و غذاهای باکیفیت) الهام گرفته است. بر مصرف غذاهای کامل، مغذی و کم‌کالری با تأکید بر کنترل حجم وعده‌ها و لذت بردن از غذا تمرکز دارد. هدف آن کاهش وزن پایدار، بهبود سلامت کلی و تبدیل شدن به یک سبک زندگی طولانی‌مدت است.

. رژیم غذایی اسپارک پیپل: یک برنامه کاهش وزن مبتنی بر سبک زندگی سالم بود که توسط کریس داونی تأسیس شد و تا زمان بسته شدن وب‌سایت و اپلیکیشن‌های آن در فعالیت داشت. این رژیم بر تغییرات تدریجی، تغذیه متعادل، فعالیت بدنی و حمایت اجتماعی از طریق یک جامعه آنلاین تمرکز داشت.

. رژیم غذایی شوگر باسترز: یک برنامه غذایی کم‌کربوهیدرات است.توسط یک گروه از پزشکان و یک تاجر در نیواورلئان، لوئیزیانا معرفی شد و با کتابی به همین نام محبوبیت یافت. این رژیم بر حذف شکر افزوده و کربوهیدرات‌های با شاخص گلیسمی بالا (gi) تمرکز دارد تا قند خون را تثبیت کند، اشتها را کاهش دهد و کاهش وزن را تسهیل کند.

. رژیم غذایی با الگوی غربی: با عنوان رژیم غذایی استندارد آمریکایی شناخته شده است، یک الگوی رایج در کشورهای غربی به ویژه ایلات متحده است این رژیم مملو از مصرف زیاد غذاهای فرآروی شده و کم ارزش است.