گاوهای دریایی، پستانداران آرام دریایی از راسته سیرنیا، شامل سه گونه مانتی (غربی هندی، آمازونی و آفریقایی) و یک گونه دوگونگ هستند. گونه استلر منقرض شده است. این مقاله تفاوتهای زیستگاه، ظاهر، رژیم غذایی و رفتار اجتماعی آنها را بررسی میکند. مانتیها در آبهای شیرین و شور زندگی میکنند، در حالی که دوگونگها کاملاً دریایی هستند. حفاظت از این گونههای در معرض خطر ضروری است.
گاوهای دریایی، که به عنوان پستانداران دریایی آرام و گیاهخوار شناخته میشوند، بخشی از راسته سیرنیا (sirenia) هستند. این موجودات اغلب با پری دریایی اشتباه گرفته میشدند و نام راستهشان از همین افسانه گرفته شده است. در حال حاضر، پنج گونه شناختهشده از سیرنیا وجود دارد: سه گونه مانتی (گاو دریایی واقعی)، دوگونگ، و گاو دریایی استلر که در قرن 18 منقرض شد. این مقاله به بررسی انواع گونههای زنده گاو دریایی میپردازد و تفاوتهای کلیدی بین آنها را برجسته میکند.
مانتیها به خانواده trichechidae تعلق دارند و شامل سه گونه اصلی هستند:
مانتی غربی هندی (trichechus manatus): این گونه در آبهای ساحلی کارائیب، خلیج مکزیک و غرب آفریقا زندگی میکند. آنها میتوانند در آبهای شور و شیرین جابجا شوند و در زمستان به مناطق گرمتر مهاجرت میکنند.
مانتی آمازونی (trichechus inunguis): منحصراً در آبهای شیرین حوضه آمازون یافت میشود و کوچکترین گونه مانتی است.
مانتی آفریقایی (trichechus senegalensis): در رودخانهها و ساحلهای غرب آفریقا ساکن است و مانند گونه غربی هندی، در آبهای نیمهشور نیز زندگی میکند.
مانتیها دارای دم پاروییشکل، پوزه کوتاه و دندانهای منحصربهفردی هستند که به طور مداوم جایگزین میشوند (معروف به "مولارهای راهپیما"). آنها عمدتاً تنها زندگی میکنن، اما نرها چندین شریک دارند. طول متوسط آنها 2.4 تا 4 متر و وزن 200 تا 590 کیلوگرم است. رژیم غذاییشان شامل بیش از 60 گونه گیاهی دریایی و آب شیرین است.
دوگونگها به خانواده dugongidae تعلق دارند و تنها یک گونه زنده دارند: دوگونگ (dugong dugon). این گونه کاملاً دریایی است و در آبهای گرم اقیانوس هند-اقیانوس آرام، از شرق آفریقا تا استرالیا، زندگی میکند. آنها ترجیحاً در خلیجها و مردابهای کمعمق با بستر علف دریایی ساکن هستند.
دوگونگها دارای دم شکافدار (مانند دلفین)، پوزه طولانی رو به پایین و نیشهای کوچک در نرهای بالغ هستند. طول متوسط 2.4 تا 3 متر و وزن 230 تا 450 کیلوگرم است. برخلاف مانتیها، دوگونگها تکهمسرهستند. یعنی هر دوگونگ فقط با یک جفت برای تمام عمرش زندگی میکنه. برای اطلاعات بیشتر در مورد دوگونگ، به مقاله گاو دریایی (دوگونگ): شگفتی های یک پستاندار دریایی آرام مراجعه کنید.
گاو دریایی استلر (hydrodamalis gigas) بزرگترین گونه سیرنیا بود که در قرن 18 به دلیل شکار بیش از حد منقرض شد. این گونه در آبهای سرد شمال اقیانوس آرام زندگی میکرد و طول آن تا 9 متر میرسید.
جنبه | مانتی (manatee) | دوگونگ (dugong) |
---|---|---|
زیستگاه | آبهای شیرین، شور و نیمهشور | کاملاً دریایی در آبهای گرم ساحلی |
دم | پاروییشکل | شکافدار |
پوزه | کوتاه و سبیلدار | طولانی و رو به پایین |
طول عمر متوسط | 40 سال | 70 سال |
رفتار اجتماعی | polygamous | monogamous |
این تفاوتها نشاندهنده سازگاریهای منحصربهفرد هر گونه با محیطشان است.
گاوهای دریایی نقش مهمی در اکوسیستمهای دریایی ایفا میکنند، اما تهدیدهایی مانند شکار، آلودگی و از دست دادن زیستگاه آنها را در معرض خطر قرار داده است. حفاظت از این گونهها ضروری است تا نسلهای آینده بتوانند از شگفتیهای آنها لذت ببرند.